Ik verwacht geen strenge winter, zeker nu vandaag (red. 30 oktober) de thermometer dik over de 20 graden heen gaat. Toch ben ik blij met mijn voorraadje winterse wijnen, waaronder ook een paar flessen Port. In deze tijden waar de energieprijzen de pan uit rijzen, scheelt een glaasje Port toch altijd een trui en kan de verwarming gerust een standje lager staan. Zo verdient die Port zichzelf ook nog eens terug.
Jong geleerd!
Op 11 jarige leeftijd dronk ik mijn eerste portje, samen met mijn ouders en siblings op zondagochtend met op de achtergrond Wolfgang, rock me, Amadeus Mozart. Heerlijk zoet en zacht, net een hoestdrankje. Ik was niet de eerste die aan wijn medicinale kwaliteiten toekende. Al eeuwen geleden tijdens de pest, was bekend dat het drinken van wijn veiliger was dan het drinken van veelal besmet “drinkwater”. De alcohol en de zuren in de wijn remmen immers de groei van ziekteverwekkende micro-organismen.
Rond 1250 maakt Arnaud de Villeneuve, een arts en chemicus uit Montpellier, een versterkte ‘kruidige’ wijn en schreef het voor als medicijn. Hij ontdekte dat het gistingsproces stopt wanneer er pure alcohol aan de gistende wijn wordt toegevoegd en dat dit een zoete wijn met veel alcohol opleverde. Ook bij Port wordt de vergisting van de suikers tijdens het gistingsproces gestopt door het toevoegen van wijnalcohol met een alcohol percentage van 77%. Port is dus een versterkte wijn (met tussen 19-22% alcohol) met behoorlijk wat restzoet, zo tussen de 80 en 120 gr/lt.
Daarnaast mag een versterkte wijn alleen Port heten als hij uit de Douro komt. Later meer daarover.
PORTverdorie…wat een port!
Verzuip je, tijdens je zoektocht naar een mooie fles, in de Port? Dat is niet gek, er zijn namelijk verschillende soorten port. Hieronder zal ik ingaan op de overeenkomsten en verschillen, zodat jij zelfstandig de beste keuze kunt maken.
Overeenkomsten in port
- Alle druiven die bestemd zijn voor de port ondergaan hetzelfde fermentatieproces oftewel gistingsproces. Omdat de gistingsperiode van port maar ongeveer 48 uur duurt, is er ook een korter schilcontact met de most dan bij droge rode wijn. Het is daarom belangrijk dat de inweking van de druiven heel krachtig is om toch nog veel smaak, kleur en tannine uit de schillen te kunnen halen.
- Een groot deel van de port-druiven wordt nog met de voeten gestampt in zogenaamde Lageres (een grote stenen bak), dit gebeurt vooral bij port van hoge kwaliteit. Daarnaast wordt ook gebruik gemaakt van moderne systemen.
- Na vergisting wordt alle port opgeslagen in tanks om vervolgens naar Vila Nova de Gaia getransporteerd te worden voor de blending en/of lagering. Vroeger was dit verplicht, maar tegenwoordig mag ook op de Quinta zelf geblend en gelagerd worden.
Verschillen in port stijl
- Op hout gerijpt: bij het rijpen van deze portwijnen ontstaat oxidatie. Houten vaten zijn immers iets poreus en laten zuurstof door. De kleur en de aroma’s van de portwijn worden hierdoor beïnvloed. De wijn verkleurt licht oranje en de aroma’s smaken gerijpter. Dit zijn de Tawny Portwijnen. Pas wanneer deze wijnen klaar zijn om te drinken, belandden ze in de fles. Een aantal voorbeelden van Tawny Port zijn: Tawny, Colheita, Old Tawny en soms Late Bottled Vintage.
- Op fles gerijpt: deze portwijnen hebben maar een lichte vorm van oxidatie en zijn daarom ook donkerder van kleur. Dit zijn de Ruby Portwijnen en ze smaken frisser en fruitiger. Een aantal voorbeelden van Ruby Port zijn: Ruby, Crusted, Vintage en Late Bottled Vintage
Verschillen in port typen
- Ruby en Ruby Reserva:
- Een basisport, eenvoudig en vrij goedkoop.
- Rijping duurt 2 tot 3 jaar en voor de Reserva is dat 3 tot 5 jaar.
- Kenmerk: robijnrood, jong en fruitig
- Tawny en Tawny Reserva:
- Eveneens een basisport, mét houtrijping van 3 jaar. De Reserva heeft gemiddeld 7 jaar houtrijping.
- Kenmerk: lichtrode tot bruinachtige kleur
- Old Tawny:
- Dit is met leeftijdsaanduiding, dus 10-20-30-40 years old. Deze port is zo zacht als fluweel en heeft een mooie complexiteit
- Port uit één oogstjaar (moet verplicht op etiket staan):
- Vintage port: een port van zeer goede kwaliteit. De vintage port heeft een houtrijping van ongeveer 2 jaar.
- Late Bottled vintage: eveneens van zeer goede kwaliteit, rijpt op hout of op RVS (Tawny of Ruby) en wordt pas na 3 tot 4 jaar gebotteld.
- Colheita: en nogmaals van zeer hoge kwaliteit. Collheita krijgt minimaal 7 jaar houtrijping voordat hij wordt gebotteld.
- Crusted: dit is een mix van portwijnen uit verschillende oogstjaren en wordt na 3 tot 4 jaar ongefilterd gebotteld.
- Single Quinta (wijngoed): De druiven voor deze port komen van één wijngoed.
Naast rode port bestaat er ook witte en rosé port.
Rosé port is een ruby port (flesgerijpt dus), waarbij de schillen heel kort contact hebben met de most.
Witte port wordt gemaakt van witte druiven en heeft iets minder alcohol dan rode port. Vaak is de houtrijping maar 1,5 jaar.
Douro, wijnregio
De meeste wijngaarden van de Douro liggen verspreid op heuvels en zijn daarom op terrassen verbouwd. Dit vergemakkelijkt het werken in de wijngaard. De Douro wordt verdeeld in drie subregio’s, nl.:
- Baixo Corgo, dit is het meest westelijke deel en tevens laag gelegen deel. Dit deel is relatief koeler dan de overige twee subgebieden.
- Cima Corgo, dit is het middelste deel van de Douro en is de grootste subregio. Ook qua klimaat ligt het tussen beiden subgebieden in. Cima Corga heeft een hoge ligging.
- Douro Supérior, is de kleinste subregio helemaal in het oosten van de Douro. Het is hier zeer warm en droog.
Alléén van Cima Corgo en Douro Supérior komen de portwijnen met de beste kwaliteit.
